Ngày 17/11/2025, Mạng lưới Nông nghiệp Sinh thái (ALiSEA) đã tổ chức Hội thảo chuyên đề trực tuyến “An toàn thực phẩm: Từ sản xuất đến tiêu dùng” với sự tham gia của các chuyên gia, tổ chức phát triển và nhà nghiên cứu trong và ngoài nước. Hội thảo nhằm chia sẻ các bằng chứng khoa học và kinh nghiệm thực tiễn trong việc thúc đẩy nông nghiệp sinh thái (NNST), hướng tới xây dựng các hệ thống thực phẩm bền vững và bao trùm hơn.
Sự kiện ghi nhận những đóng góp quan trọng từ các thành viên mạng lưới ALiSEA cũng như các tổ chức đang trực tiếp triển khai và thúc đẩy NNST tại Việt Nam, trong đó có các hoạt động tiêu biểu của Rikolto trong khuôn khổ Chương trình Thực phẩm An lành cho Thành phố.
Mở đầu hội thảo là phần chia sẻ thực tiễn sản xuất từ chị Nguyễn Thị Đến – cán bộ chương trình Thực phẩm An lành cho Thành phố của Rikolto thông qua mô hình phát triển chuỗi giá trị dưa chuột tại tỉnh Tuyên Quang. Thông qua việc kết nối Hợp tác xã An Hòa (tỉnh Vĩnh Phúc) với các nhóm nông hộ tại địa phương, dự án đã tận dụng hiệu quả lợi thế về lao động, quỹ đất và vị trí địa lý để mở rộng vùng sản xuất tập trung.
Các can thiệp chính bao gồm đào tạo kỹ thuật cho nông dân, áp dụng Hệ thống đảm bảo có sự tham gia (PGS), triển khai truy xuất nguồn gốc bằng mã QR, cải thiện cơ sở sơ chế đạt chuẩn và thúc đẩy ký kết hợp đồng tiêu thụ trực tiếp. Những hoạt động này đã góp phần nâng cao năng suất, tăng thu nhập và củng cố mối quan hệ hợp tác dựa trên niềm tin giữa nông dân và doanh nghiệp thu mua. Tính đến nay, hơn 330 nông dân, trong đó có 157 phụ nữ, đã hưởng lợi trực tiếp từ mô hình này.
Ở góc độ nghiên cứu, anh Hoàng Thế Kỷ – nghiên cứu sinh Đại học Galway (Ireland), đồng thời là cán bộ Chương trình Thực phẩm An lành cho Thành phố của Rikolto – đã trình bày kết quả tổng quan hệ thống về tác động của các thực hànhnông nghiệp sinh thái đối với đa dạng chế độ ăn. Phân tích từ 40 nghiên cứu tại 31 quốc gia đang phát triển cho thấy khoảng 90% nghiên cứu ghi nhận mối tương quan tích cực giữa đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi và việc cải thiện chỉ số đa dạng chế độ ăn. Đáng chú ý, các mô hình áp dụng từ hai thực hành nông nghiệp sinh thái trở lên cho thấy tác động tích cực rõ rệt hơn so với các can thiệp đơn lẻ.
Anh Kỷ nhấn mạnh:
“Nông nghiệp sinh thái không chỉ là một hướng canh tác bền vững, mà còn là giải pháp tiềm năng giúp nâng cao chất lượng khẩu phần ăn, đặc biệt đối với các nhóm dân cư dễ bị tổn thương về dinh dưỡng.”
Tiếp nối dưới góc độ người tiêu dùng, chị Từ Tuyết Nhung – Ủy viên Ban Thường vụ Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam (VOAA) – đã chia sẻ những kiến thức thiết thực về cách nhận diện thực phẩm hữu cơ và thực phẩm sinh thái. Chị nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu đúng các tiêu chuẩn, hệ thống chứng nhận và nhãn mác (bao gồm PGS, TCVN và các chứng nhận quốc tế), đồng thời phân biệt rõ giữa “thực phẩm tự nhiên”, “thực phẩm hữu cơ” và “thực phẩm sinh thái”. Những thông tin này giúp người tiêu dùng có thêm cơ sở để đưa ra lựa chọn tiêu dùng có trách nhiệm, vì sức khỏe con người và môi trường.
Từ các thảo luận tại hội thảo, các diễn giả thống nhất rằng cần có các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn nhằm nâng cao an toàn thực phẩm và chất lượng nông sản. Trong đó, vai trò của các cơ quan độc lập trong việc đánh giá và rà soát các hệ thống tiêu chuẩn như hữu cơ và VietGAP cần được tăng cường, đồng thời tiếp tục thúc đẩy các mô hình phù hợp với điều kiện địa phương như PGS. Bên cạnh đó, sự tham gia tích cực của các hiệp hội chuyên ngành và cộng đồng người tiêu dùng vào hoạt động giám sát, phản biện và chia sẻ thông tin được xem là yếu tố then chốt để nâng cao tính minh bạch, củng cố niềm tin và thúc đẩy thực hành có trách nhiệm trong toàn bộ chuỗi giá trị thực phẩm.
Hội thảo ALiSEA 2025 một lần nữa khẳng định rằng, sự kết nối chặt chẽ giữa nghiên cứu khoa học – thực hành sản xuất – cơ chế thị trường – sự tham gia của người tiêu dùng chính là nền tảng quan trọng để hướng tới một hệ thống thực phẩm công bằng, lành mạnh và bền vững trong tương lai – cũng là mục tiêu cốt lõi trong các hoạt động của Rikolto tại Việt Nam và trên toàn cầu.
.jpg)